Día de las Letras Gallegas 2019
En Gadis, “vivimos como galegos”. Por iso, un ano máis, celebramos ao grande a festa da nosa lingua. As Letras Galegas, a aceno identidade de todas as persoas que naceron ou senten galegas. Un motivo de xúbilo e de orgullo, da riqueza da nosa cultura e da diversidade que nos caracteriza. Como dicía Rosalía de Castro:
“Que así mo pediron, que así mo mandaron,
que cante e que cante, na lingua que eu falo”.
Para celebrar este Día das Letras Galegas 2019 queremos compartir co profesorado e as familias unha serie de recursos didácticos e materiais, para coñecer máis sobre a figura de Antón Fraguas, o homenaxeado neste ano.
Antón Fraguas
Antón Fraguas, protagonista das Letras Galegas 2019, naceu en Loureiro (Cotobade) no ano 1.905. A súa biografía está chea de experiencias vinculadas á historia de Galicia no s. XX. Desde moi novo entrou en contacto co galeguismo, cando estudou bacharelato en Pontevedra, como alumno de docentes como Antón Losada Diéguez, Castelao e Ramón Sobrino Buhigas. Foi, de feito, un dos fundadores, en 1923, da Sociedade da Lingua, nacida co obxectivo de defender o galego e de elaborar un dicionario. Durante os seus estudos universitarios en Compostela ingresou, en 1924, nas Irmandades da Fala e colaborou co Seminario de Estudos Galegos, do que logo sería membro.
Iniciou a súa carreira investigadora no ámbito da xeografía e a historia, antropoloxía e arqueoloxía. Escribe ducias de libros e moitísimos artigos, sobre todo de cultura labradora (o seu principal campo de estudo). Ademais de investigador, Antón Fraguas foi un gran docente. Na Universidade de Santiago de Compostela e nos institutos da Estrada e o IES Rosalía de Castro de Santiago.
Tras a súa xubilación, continuou o seu labor investigador, colaborando con entidades como o Instituto Padre Sarmiento ou a Real Academia Galega. De feito, esta institución recibiuno en 1956 para ocupar a que fora a cadeira de seu antigo mestre Castelao. Foi director do Museo Municipal de Santiago en Bonaval en 1963 e participou no impulso e creación dunha nova institución, o Museo do Pobo Galego, onde será director e presidente.
Faleceu en Santiago de Compostela en 1999, aos 93 anos, é unha figura de relevancia fundamental para Galicia. A súa vida é un exemplo de paixón polo coñecemento e polo país.
“Eu traballei sempre por e para Galicia. Unhas veces acertei, outras non; pero en todo canto levo feito puxen sempre a nena ilusión, todo ou pouco que sei, sen esperar nunca nada a cambio”.
Fonte: Fondos Fotográficos Consello Cultura Galega
Celebrando as Letras Galegas na escola
Centros docentes de toda Galicia envórcanse estes días en celebrar o Día das Letras Galegas con múltiples actividades. Todas elas co obxectivo de poñer en valor a lingua e a cultura galegas, así como achegar ás nenas e nenos a figura de Antón Fraguas. A continuación, compartimos con todos vós unha serie de actividades moi interesantes para realizar na aula.
Para os máis pequenos da escola traémosvos o traballo realizado pola Real Academia Galega dentro do seu proxecto Primavera das Letras. Este ano o proxecto sobre Antón Fraguas conta cunha serie de fichas didácticas descargables con actividades que van desde colorear ilustracións inspiradas na vida de Fraguas ata un “trivial” sobre o autor. Dentro desta iniciativa tamén se atopan actividades interactivas, entre as que destaca a dedicada ás cancións populares onde temos titoriais para aprender a tocar a pandeireta.
Doutra banda, o Museo do Pobo Galego ten unidade didáctica para profesorado con diferentes actividades dividas por ciclos de educación primaria. Tamén a Vigo recompila nun documento toda a obra de Antón Fraguas, para facilitar o seu coñecemento.
No Portal de las Palabras, iniciativa da Real Academia Galega e a Fundación Barrié, profundan sobre sete das palabras favoritas de Antón Fraguas ou sobre os seres máxicos que documentou nos seus traballos.
Existen tamén moitas publicacións sobre a vida de Antón Fraguas dirixidas a diversas idades. Para educación infantil e primeiro ciclo de primaria, contamos con A detective Peregrina e o insólito caso “Antón Fraguas” de Enrique Mauricio. Para os maiores, a editorial Xerais publica obra Antón Fraguas. O bo mestre, o mestre bo de Héctor Cajaraville.
Por último, pero non menos importante, numerosos centros docentes impulsan actividades participativas abertas a todas as persoas. Aquí deixámosvos unha pequena selección:
• A área TIC do Centro de Educación Especial A Barcia (Santiago de Compostela) realizou unha serie de xogos interactivos sobre a figura de Antón Fragua. Así podemos xogar ao Rosco de Galicia ou ao Onde estivo Antón Fraguas?
• O CEE Nosa Señora do Rosario publicou un vídeo onde explica a biografía de Antón Fraguas en lingua de signos.
• Antón Fraguas, con A de agarimo e F de folclore. Actividade deseñada polo CEIP Xesús de San Luís Romero de Carballo que resultou premiada pola Secretaría Xeral de Política Lingüística no concurso – exposición co motivo das Letras Galegas 2019.
• O Seminario Galán está formado por docentes de dez centros de Arteixo, A Coruña, Cambre, Catoira, A Laracha e Corcubión, creou actividades por ciclos para coñecer máis en detalle a Antón Fraguas.
Fonte: Primavera das letras, RAG
Gadis e as Letras Galegas
Gadis sempre mantivo un vínculo especial coas Letras Galegas. Neste 2019 facemos entrega aos nosos clientes de 30.000 marcapáxinas que inclúen unha peza da obra de Antón Fraguas A Festa Popular en Galicia. Tamén realizamos unha edición especial das nosas bolsas da compra, este ano coa novidade de ser de papel, contribuíndo así a xerar menos impacto no medio.
Outra das actuacións levadas a cabo este ano é a edición de 30.000 libros de Relatos da Ulloa. Trátase dunha antoloxía de 13 obras curtas de autores galegos que afunde as súas raíces no universo literario da comarca da Ulloa. Este proxecto editorial do Instituto de Estudos Ulloáns está coordinado por Xulio Pardo de Neyra, filólogo e profesor da Universidade da Coruña, e a súa proposta vai dirixida tanto a un público xuvenil como adulto.
En Gadis levamos publicados máis de 300.000 libros en galego nos últimos 15 anos. As accións do Día dás Letras Galegas enmárcanse no plan de responsabilidade social corporativa de GADISA, que no último asigna un terzo do seu orzamento ao apoio de iniciativas de índole cultural.
FELIZ DÍA A TODAS AS GALEGAS E GALEGOS!
